मकवानपुर ।
माध्यमिक शिक्षा उतिर्ण गर्ने वित्तिकै विदेश जाने युवाहरुकाे लर्काे भन्दा विपरित गाउँमा बसेर रमाएका छन् मकवानपुरको मनहरीका २१ वर्षका अभिषेक अधिकारी ।
पर्ख्याैलीघर धादिङकाे बेरेनि स्थित सिर्वानीका अधिकारी नयाँ साेच, नयाँ विचार, दिगाे कृषि र प्रविधि अपनाएर गाउँमा गरिएकाे खेतीलाई समाजले प्रसंसामात्र गरेनन् । उनलाई पछ्याउँदै छन् ।
विदेश जान सक्ने थुप्रै अवसर हुँदाहुँदै पनि आफ्नै गाउँ फर्केर परम्परागत खेतीलाई नयाँ जीवन दिन चाहेका छन्। उनी प्रविधि विशेषज्ञ र युवा कृषक हुन् जसले परम्परागत खेतीलाई आधुनिक र जैविक कृषि प्रणालीसँग जोड्दै जीवनका धेरै परिवारहरूलाई आशा र रोजगारी दिएका छन्।
हेटौंडा स्थित स्कूल अफ म्यानेजमेन्टबाट BCA गर्दै गरेका अभिषेक प्रविधि क्षेत्रमा १५०० भन्दा बढी विद्यार्थीलाई निःशुल्क तालिम दिएका UI/UX डिजाइनर तथा प्रशिक्षक हुन्। पाँचभन्दा बढी स्टार्टअपमा सक्रिय योगदान गरेका उनी युवाहरूलाई स्वरोजगार र आत्मनिर्भर बनाउने अभियानमा अगाडि छन्। तर सबैभन्दा ठूलो कुरा हो — उनले आफूले सिकेको प्रविधिलाई आफ्नै गाउँ र खेतीसँग जोडेर यहाँको जीवनस्तर उकास्न प्रयास गरिरहेका छन्।
हिमालय कृषि फार्मः नयाँ सोचले भरिएको परम्परा
अभिषेकले आफ्ना हजुरबाको जमिनमा स्थापना गरेको हिमालय कृषि फार्म करिब २०० गट्ठा जमिनमा फैलिएको छ। १०० गट्ठा तरकारी खेतीका लागि र बाँकी १०० गट्ठा घाँस (फोड्डा) खेतीका लागि छुट्टाइएको छ। यहाँ १५० भन्दा बढी मुर्रा भैँसी पालन गरिन्छ, जसमा दैनिक ४०० लिटर दूध उत्पादन हुन्छ र यसको फ्याट स्तर ७% भन्दा माथि रहेको छ। स्थानीय बजारमा यस्तो गुणस्तर धेरै दुर्लभ छ। यो फार्म पूर्ण रूपमा जैविक विधि प्रयोग गरेर चलाइएको छ।
गोबर र भैँसी पिसाबलाई ४ किलोमिटर लामो पाइपिङ प्रणालीबाट खेतसम्म पुर्याएर जैविक मलको रूपमा प्रयोग गरिएको छ, जसले रासायनिक मलको प्रयोगमा ९५% कटौती गरेको छ। यसले माटोको गुणस्तर सुधार गरेको छ, लागत घटाएको छ र वातावरण संरक्षणमा समेत ठूलो योगदान पुर्याएको छ।
बैंकिङ र लगानीमा चुनौतीहरू
तर सफलताको यात्रा सजिलो थिएन। अभिषेक भन्छन्, “१० वर्ष पुराना काठका गोठलाई बैंकले ऋणको आधार मानेन, काठको गोठलाई गोठ ठान्दैन।” बैंकहरूले कृषिलाई जोखिमयुक्त क्षेत्र मानेर सजिलो ऋण नदिँदा कृषकहरूलाई ठूलो समस्या परेको छ।
उनको भनाइमा “अहिले त कृषि बैंकबाट ऋण लिनुभन्दा गाडी किन्ने सजिलो र सस्तो भएको छ।” यसले कृषकहरूको विकासलाई बाधा पुर्याएको छ र लगानीका लागि सहजीकरण आवश्यक छ।
सामाजिक प्रभाव: ५६ परिवारलाई अप्रत्यक्ष रोजगारी, १० करोडभन्दा बढी आर्थिक योगदान
अभिषेकको फार्मले धेरै मात्रामा रोजगारी सिर्जना गरेको छ — केवल प्रत्यक्ष नभई अप्रत्यक्ष रूपमा पनि। एक अनुसन्धान अनुसार, हिमालय कृषि फार्मले करिब ५६ परिवारलाई अप्रत्यक्ष रोजगार दिएको छ। यसको मतलब हो, कृषिसँग सम्बन्धित सेवा, आपूर्ति, र व्यापारमा समेत थुप्रै परिवारहरू यससँग जोडिएका छन्।
फार्मले समाजलाई १० करोडभन्दा बढी आर्थिक योगदान गरेको छ, जसले गाउँका आर्थिक र सामाजिक जीवनमा ठूलो सकारात्मक प्रभाव पारेको छ। युवाहरूलाई स्वरोजगार र आत्मनिर्भर बनाउने उनको अभियानले गाउँमा नयाँ ऊर्जा भरेको छ।
भविष्यका योजना र अभिव्यक्ति
“मैले विदेश जाने अवसर पाएँ, तर मैले आफ्नै देशको माटोमा भविष्य देखेँ,” अभिषेक भन्छन्। उनी भविष्यमा हिमालय कृषि फार्मलाई एउटा आधुनिक अनुसन्धान र तालिम केन्द्र बनाउने सोचमा छन्, जहाँ नयाँ पुस्तालाई जैविक खेती र प्रविधिमा प्रशिक्षित गरी स्वरोजगारका अवसरहरू बढाइनेछ।
उनको वेबसाइट www.krishihimalaya.com ले कृषक र उपभोक्ताबीच प्रत्यक्ष सम्पर्क स्थापना गर्दै जैविक कृषि प्रवर्द्धन गर्ने काम गरिरहेको छ।
अन्तिम विचारः सोच्नुपर्ने एउटा सन्देश
गोबर चलाउने बुद्धि भए पनि, गोबर जस्तो उत्पादन गर्न नसके कसरी सम्भव? यत्रो लगानी गरेको भए थाहा पाउँथे, यस्तो सक्षम व्यक्तिलाई कम्पनीमा उच्च पद दिनु पर्दथ्यो।
यो युगमा भैँसी पालन गर्ने पेसालाई अब सिर्फ पशुपालन नभएर समाजलाई सेवा गर्ने ठूलो पेशाका रूपमा हेरिनुपर्छ। भैँसी पालन गर्नेको परिवारका सदस्यहरूको प्रतिष्ठा र सुरक्षा पनि सुनिश्चित गर्न आवश्यक छ।
अभिषेक अधिकारी जस्ता युवाहरूले परम्परागत खेतीलाई नयाँ दिशामा लिएर गएका छन्, जसले हाम्रो कृषि र समाजलाई उज्यालो बनाउने बाटो देखाएका छन्।
