✍️ सीताराम अधिकारी/धादिङ ।
धादिङको बेनिघाटरोराङ गाउँपालिका वडा नम्बर ३ जुरेढुंगाका एक लित परिवार ६४ वर्षदेखि घरबारबिहिन छ । तर भोट खाएर कहिल्यै नअघाएका दल र नेताहरुको उनसुकुम्बासीको त्रिपाल नजिकै दरबारहरु ठडिएका छन् । तर सुकुम्बासी परिवार खानेकुरा अभावमा मृत्युको मुखमा पुग्दा समेत स्थानीय सरकार समेत मुकदर्शक बनेर बसीरहेको छ ।
बेनिघाटरोराङ गाउँपालिका वडा नम्बर ३ जुरेढुंगा निवासी ७९ वर्षीया चन्द्रमायाँ दमै र उनको छोरा ६४ वर्षीय गोपाल दमै छाप्रोमा बसेको ६४ वर्षभन्दा बढी भयो ।
यो वडामा पंचायतकालदेखि नेता बनेर बहुदल आएपछि निरन्तर राज्यशक्तिको श्रोतको हालीमुहाली गरिरहेका राजेन्द्र पाण्डेको घर छ । उहाँ नै अध्यक्ष भएको अस्पताल समेत यहि छ । प्रदेश साम्सद मायाँ शर्मा अहिले पनि यहि बस्नु हुन्छ । एमाले माओवादी र नेपाली काँग्रेसका नेताहरु समेत यस वडाका मानिस हुन् तर यो सुकुम्बासी परिवार खान नपाएर छटपटाउँदा र बास नपाउँदा समेत देखेर पनि नदेखेजस्तो गरिरहेको प्रष्ट हुन्छ ।
सेतै फुलेको कपाल चाउरिपरेको हाडमा टाँसिएको छाला, जिउमा एक डेडबवर्ष अघि कसैले जडौरी दिएको चोलो, त्यस्तै किसिमको च्यातिन लागेको फरिया लगाएर चुहिने त्रिपालले छाएको त्रिपाल मुनी चन्द्रमायाँ सुतिरहनु भएको थियो । बाहिर कोही आएको आवाजले उठ्नखोज्नुभयो । तिनचार दिनको भोको, वृद्ध मानिस ठाडो बसन समेत नहुने दुई तिन पाता प्वालनै प्वाल भएको जस्ता, च्यातिएको त्रिपालमुनी एउटा म्याट र पातलो सानो चाइनिज कम्बलको भरमा जिन्दगी कटाउँदै आउनु भएका चन्द्रमायाँको ६४ वर्षको छोरो पनि पानी चुहिने त्रिपाल मुनी एकापटिी सुत्ने गर्नुहुनछ । एक दुई कचौरा, पकाउने भाँडा विना नै धेरैजसो दिनभरी काम गरिदिने र माँगेर ल्याएर आमालाई बचाइ रहेका गोबिन्द दमैको पनि जडौरी सर्ट र २ वर्षजति पुरानो तर मयल परेर रङ नै नचिनिने भएको पाइन्ट लगाएर गुजारा गरिहेका भएपनि स्थानीइ सरकार जानकार भएर पनि केही सहयोग गर्न तयार छैन ।
चन्द्रमायाँको आमा सेती दमै आएर हाइड्रोपावर इन्जिनियर विश्व कँडेलको बाबु छँदा उनिहरुको जग्गामा काम गर्ने र बस्ने गरि बसेको र पछि घर बनाउने जग्गा दिउँला भनेर अहिलेसम्म नपाएको चन्द्रमायाँले बताउनुभयो ।
काम गरुनजेल काम लगाए । खानेकुरा उनिहरुको जग्गामा गरेकोले काम गरेपछि मागेर थोरै मात्र दिन्थे त्यहि खाएर परिवार बाँचेको थियो । केही समयअघि इन्जिनियर कँडेलले तेजनाथ पाण्डेलाई सो क्षेत्रको जग्गा विक्रि गरेपछि सुकुम्बासी परिवार मृत्युको मुखमा पुगेर पनि बाँच्ने आधार खोजिरहेको छ । चन्द्रमायाँले आफू जवान हुँदा जग्गावालालई पैसा दिएको र जग्गा दिउँला भनेर साहुले कागज समेत गरेको तर अहिले जग्गा समेत बेचेर हिडेपछि आफूले गरिबको लागि कोही नभएको चन्द्रमायाँको भनाइ छ ।
जब चुनाव आउँछ सबै दलका नेताहरु भोट माग्छन् । हिड्न नसक्ने चन्द्रमायाँलाई बोकेर लगेर पनि भोट दिन लगाउँछन् । मोतियाबिन्दु भएर दृष्टिविहिन हुनुभएका चन्द्रमायाँ अझै पनि आँखा देखिन्छ कि भन्ने प्रश्न गर्नुहुन्छ ।
उहाँको छोरा गोबिन्द पनि ढाडमा ठूलो पोको डल्लो निस्किएर अपांग छन् । सानोतिनो काम गर्न मात्र सक्छन् । भारी बोक्न सक्दैनन् तर उनको छाप्रो तल बस्नेहरुले घरायसी काम लगाएर खान दिने, आमालाई खाना खान दिने घरमा पठाउने गरेर दलित परिवार कष्टपूर्ण तरिकाले बाँचिरहेका छन् ।
तिनतहको सरकार छ । गरिब सुकुम्बासीका लागि काम गर्ने बताएर उनिहरुको भोट लिने गरेपनि अति विपन्न र सुकुम्बासीका लागि काम नै नगरेकोले स्थानीय, प्रदेश वा संघीय सरकारले चन्द्रमायाँ दमैको परिवारको लागि बासबस्ने जमिन, उपचार र टाउको लुकाउने बासको व्यवस्था गनु नियमित सहयोग गर्दै आउनुभएका साबित्रा कँडेलले बचाउनुभयो ।
वडा अध्यक्ष भुवन त्रिपाठीले समाचार लेख्न पत्रकारहरु गएको जानकारी पाएपछि दमै परिवारको समस्या घर बनाउने, जग्गा दिने काम ५ महिनाभित्र गर्ने टेलिफोनबाट बताउनुभयो । बेनिघाटरोराङ गाउँपालिका अध्यक्ष विवेक थपलिया युद्धको भुमरिबाट आएका व्यक्ति भएपनि उहाँले यस विषयमा आफू नबोल्ने बताएर पन्छिनु भयो ।
